Đền Chúa Thác Bờ, nằm giữa lòng hồ sông Đà Hòa Bình nay thuộc tỉnh Phú Thọ mới sát nhập, là một trong những điểm du lịch tâm linh nổi tiếng và Đền Chúa Thác Bờ linh thiêng bậc nhất vùng Tây Bắc Việt Nam. Ngôi đền không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp hùng vĩ của non nước mà còn bởi những câu chuyện huyền thoại và ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Nguồn gốc và Huyền thoại Đền Chúa Thác Bờ thờ hai vị nữ tướng là bà Đinh Thị Vân (người Mường) và một bà người Dao (không rõ tên). Tương truyền, hai bà đã có công lớn trong việc giúp vua Lê Lợi vận chuyển lương thực, thuyền bè qua Thác Bờ hiểm trở để dẹp loạn giặc Minh. Sau khi mất, hai bà thường hiển linh, giúp đỡ người dân vượt thác an toàn, phù hộ cho cuộc sống ấm no, mưa thuận gió hòa. Để tưởng nhớ công lao và sự linh thiêng của hai bà, người dân đã lập đền thờ. Kiến trúc và Không gian linh thiêng Đền Chúa Thác Bờ có vị trí đắc địa, lưng tựa núi, mặt hướng ra sông Đà, tạo nên một không gian thanh bình và uy nghi. Mặc dù không quá đồ sộ, nhưng kiến trúc đền lại mang nét độc đáo, hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Bên trong đền có nhiều ban thờ, thờ cúng đa dạng các vị thần, thánh trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam như Công đồng quan lớn, Ngũ vị Tôn ông, Tứ phủ Thánh cô, Tứ phủ Thánh cậu, Bà Chúa Sơn Trang... Điều này thể hiện sự giao thoa văn hóa tín ngưỡng phong phú. Một điểm đặc biệt bên cạnh đền đi tàu mất 5-10 phút là động Thác Bờ với những khối thạch nhũ lung linh, huyền ảo, tạo nên một không gian tâm linh đầy cuốn hút. Sự linh ứng và Niềm tin của du khách Đền Chúa Thác Bờ nổi tiếng linh thiêng, thu hút đông đảo du khách thập phương đến dâng hương, cầu nguyện. Người dân và du khách thường đến đây để cầu: Tài lộc, may mắn trong công việc, kinh doanh. Bình an, sức khỏe cho bản thân và gia đình. Tình duyên viên mãn. Đặc biệt, những người đi lại trên sông nước thường đến cầu mong sự che chở, tai qua nạn khỏi. Lễ hội Đền Bờ Hàng năm, lễ hội Đền Bờ được tổ chức từ mùng 7 tháng Giêng đến hết tháng Ba âm lịch. Đây là dịp để du khách và Phật tử khắp nơi đổ về tham gia các nghi lễ dâng hương, rước kiệu, cầu an và chứng kiến các hoạt động văn hóa đặc sắc. Ngay từ tháng Chạp, dòng người hành hương đã tấp nập về đền để lễ tạ cuối năm. Lưu ý khi hành hương Khi đến Đền Chúa Thác Bờ, điều quan trọng nhất là lòng thành kính. Lễ vật không cần quá cầu kỳ, chủ yếu gồm vàng mã, nhang thơm, tiền âm phủ, hoa quả và gạo nếp. Du khách nên chuẩn bị lễ vật trước để tránh tình trạng mua sắm gấp gáp tại khu vực đền. Hành trình đến Den Chua Thac Bo không chỉ là chuyến đi tâm linh mà còn là cơ hội để du khách ngắm nhìn cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ của hồ Hòa Bình, hòa mình vào không gian yên bình và cảm nhận những nét đẹp văn hóa đặc trưng của đồng bào Mường, Dao. Đền Chúa Thác Bờ thực sự là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn tìm về chốn linh thiêng, gửi gắm ước nguyện và cảm nhận sự bình yên giữa non nước hữu tình.
